کوشان غلامی
بخش سوم
سبک مديريت ژاپني
مديريت ژاپني بر جريان اطلاعات از سطوح پايين به سطوح بالا تاکيد دارد. اين رويکرد باعث ميشود اطلاعات بيشتري نسبت به رويکرد مچگيري در اختيار مديران ارشد قرار گيرد. نتيجتا مشاهده شده است که خطمشيها غالبا پيش از آنکه براي تصويب نهايي به ردههاي بالا گزارش شوند، از ردههاي مياني نشات ميگيرند. يک مزيت آشکار اين رويکرد آن است که افرادي که در اجراي تصميمات نقش دارند، در فرآيند شکلگيري آنها نيز حائز جايگاه پويايي هستند.
از مديران انتظار ميرود هر چه به جايگاه بالاتري در سازمان نائل ميشوند، افتادهتر و سادهتر ظاهر شوند. شخصيت فردي و فرهمندي، جزء پيشنيازهاي مديريت موثر محسوب نميشوند.
وظيفه کليدي مدير ژاپني، ايجاد فضايي مناسب براي موفقيت گروه است. بدين منظور او بايد همواره در دسترس و مشتاق به تشريک دانش خويش با گروه باشد. در ازاي اين رويکرد باز، وي نيز از اعضاي گروه توقع دارد او را در جريان کامل ميزان پيشرفت ماموريت بگذارند. اينگونه رابطه متقابل، شاکله مديريت موفق و کار تيمي را ميسازد.
دستورالعملهاي مديران ممکن است براي غربيان بينهايت مبهم به نظر برسد؛ و اين غالبا موجب سردرگمي و خستگي آنان ميشود. در نگاه کلان، تفاوت در سبکهاي ارتباطي عامل اصلي اين مشکل است. ژاپنيها به عنوان کاربران زبان رمزي (که در آن، آنچه فرد اظهار ميکند، لزوما منظور اصلي او نيست) نيازمند دستورالعملهاي مستقيم و صريح نيستند. کارکنان ژاپني منظور رييس را به فراست درمييابند؛ و واکنش مقتضي را از خود بروز ميدهند. از اين رو هنگامي که وظايف محوله مبهم يا مخدوش به نظر ميرسند، غالبا لازم است براي شفافسازي آنها سوال کنيد. تلاش براي فهم روشن مسائل از ابتدا، بسيار سودمندتر از فهم مبهم و توليد نتايج ضعيف يا ايجاد تنش در رابطه است.
شخصيت فردي و فرهمندي، جزء پيشنيازهاي مديريت موثر محسوب نميشوند.
فرهنگ تجارت ژاپني
فرهنگ ژاپني برخلاف اکثر فرهنگهاي تجارت کشورهای دنيا که کم و بيش متاثر از فرهنگ آمريکايي است، دست نخوردهتر باقي مانده است. اکثر تاجران و مهاجران در اولين برخورد خود با ژاپنيها احساس خوبی نخواهند داشت، اما معمولا بيشتر آنها بعد از مدتي اين احساس را ترک کرده و از همکاران ژاپني خود درس ميگيرند.
در فرهنگ تجارت ژاپني، غيرمعمول نيست که قراردادها بر پايه رابطههاي خصوصي و خانوادگي بنا شود. يعني دو نفر بايد از قبل با هم آشناييت داشته و همديگر را خوب بشناسند. به معناي ديگر، عقد قراردادها از روي احترام و آشناييت متقابل انجام ميگيرد.
تجارت به طريقي انجام ميگيرد که هر طرف از نظر اخلاقي به طرف مقابل متعهد و مسوول باشد.
ژاپن کشوري است که واژه «ما» به جاي «من» در آن ارزش بسيار بالاتري دارد. آنها قبل از به مرحله عمل آوردن هر تصميم مهمي، آن را به بحث ميگذارند. گروهگرايي به جاي فردگرايي در اين کشور رونق دارد. شما نيز قبل از اينکه بتوانيد پيشنهادات خود را مطرح کرده يا به مرحله عمل درآوريد، بايد عضو گروه شويد.
برخلاف آمريکاييها که بسيار رکگو و روراست هستند، ژاپنيها ترجيح ميدهند همه مسائل را رکوروراست به آنها نگوييد و آن مطلب را در لفافه و با اشاره مطرح کنيد. همه تلاش آنها بر اين است که آن نکته و مطلب باعث آزار و ناراحتي کسي نشود و به کسي بر نخورد. براي اين منظور بايد سعي کنيد تا قبل از حرف زدن آن را خوب بررسی کرده و براي جواب دادن به کسي عجله نکنيد.
در ژاپن وقتشناسي نشانه احترام است. هرچيز که باعث از بين رفتن غرور، شان و اعتبار اجتماعي شود در تجارت و معاملات ژاپنيها بسيار مضر است. براي اين منظور شما بايد همه توان خود را به کار گيريد تا اين احترام حفظ شود. يکي از بهترين راههايي که نشان ميدهد شما براي طرف مقابلتان احترام زيادي قائل هستيد، اين است که سر قرارها به موقع برويد و وقتشناس باشيد.
در اين کشور ارائه خدمات به مشتري در اولويت است. اگر به ژاپن سفر کنيد، از نزديک مشاهده خواهيد کرد که همه کارمندان و مسوولان همه ادارات، براي خدمت به شما بسيار مشتاق و داوطلب خواهند بود. احتمالا از اين مساله بسيار تعجب خواهيد کرد. ژاپنيها عقيده دارند که رسيدگي به کارهاي ارباب رجوع در اولويت همه امور است.
در ژاپن ترجيح داده ميشود به جاي فرستادن نامه، فکس يا ايميل، مستقيما تماس گرفته شود. اين به آن دليل است که ارزش قائل شدن براي وقت طرف مقابل بسيار اهميت دارد.
ژاپن مثل اکثر کشورهاي آسيايي خصيصه هديه دادن را حفظ کرده است. براي مهمانهاي خود هديه تهيه کنيد تا بتوانيد از اين طريق حس مهماننوازي و علاقه خود را به آنها نشان دهيد. براي پرداخت صورتحساب تعارف کنيد چرا که اينکار نشانه احترام است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد