گزارش‌های سفارت انگلیس در تهران به وزارت امور خارجه آن کشور در زمان اصلاحات ارضی در کشور از جمله اسناد مهم تاریخ ایران در آن مقطع به شمار می‌آید. آنچه می‌خوانید گزارش سر جفری هریسون، سفیر وقت انگلیس در مورخ سوم ژانویه ۱۹۶۲ است.

«ایران در این سال شاهد آغاز برنامه‌ای گسترده در زمینه اصلاحات در داخل کشور بود. سال ۱۹۶۲ سالی بود که ایران همچنان به پیمان سنتو و غرب وفادار باقی ماند و در عین حال، به تنش‌زدایی محتاطانه با اتحاد شوروی روی آورد.
شاه آقای علم را که فردی مطیع و فرمانبردار او بود، به جای دکتر امینی به نخست‌وزیری منصوب کرد. شاه به این ترتیب هم حکومت می‌کرد و هم سلطنت. شاه خود رهبری حمایت از اصلاحات ارضی را برعهده گرفت. دکتر ارسنجانی، وزیر کوشای کشاورزی، در این زمینه تلاش‌های بسیاری به عمل آورده و برنامه را به میزان زیادی به پیش برده بود.
اما از آنجا که پارلمانی در کشور وجود نداشت، این اصلاحات و دیگر اصلاحات مشابه غیرقانونی تلقی می‌شدند (هر چند آقای علم وعده داده بود انتخابات در سال ۱۹۶۳ برگزار می‌شود). ملی‌گرایان تندرو، زمین‌داران، بازاریان و تشکیلات مذهبی با این اصلاحات مخالفت داشتند، اما دولت با تمام این مخالفت‌ها با شدت برخورد کرد.
اقتصاد همچنان در رکود باقی ماند و بودجه (که علت اصلی سقوط دولت دکتر امینی بود) با فدا شدن برخی بخش‌های برنامه توسعه تدوین شد. این در حالی بود که درآمدهای نفتی دولت در خلال سال گذشته به میزان بیش از 10درصد افزایش یافته بود.
در پایان این سال، قدرت شخصی شاه از گذشته بیشتر شده بود. شاه مطمئن بود که تنها خود وی است که می‌داند چه چیزی برای کشورش بهتر است، اما دولت وی مجبور بود به نحوه اجرای اصلاحات توجه داشته باشد، زیرا اگر ناامیدی بر میلیون‌ها نفری که سرانجام به آزادی از فئودالیسم و برتری سیاسی اعصار گذشته دل‌بسته بودند حاکم می‌شد، وضعیت خطرناکی به وجود می‌آمد. مهندس آرتاخه/تهیه شده در: پنگان
منبع: «یادداشت‌های سیاسی ایران» ترجمه و نشر توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی
نوشته شده توسط سپهر برادران در پنجشنبه یکم فروردین ۱۳۹۲ |