1- «آنهايي كه بيمه درمان دارند بيشتر از كساني كه بيمه نيستند به پزشك مراجعه مي‌كنند. پس ثابت مي‌شود كه بيمه باعث توجه بيشتر به مراقبت درماني مي‌شود.» چنين نتيجه‌گيري درست نيست. شايد احتمال داشته باشد كه آدم‌هاي بيمار بيشتر از افراد سالم بيمه درمان خريداري كنند. نتيجه اخلاقي: هيچ وقت ساير تبيین‌هاي قابل تامل را ناديده نگيريد. پنگان
2- «امسال 342.598 نفر از اين موزه ديدن كرده‌اند.» نخير، تمام چيزي كه شما مي‌دانيد اين است كه 342.598 بازديد از موزه صورت گرفته است؛ اما مطمئنا برخي افراد هستند كه بيش از يكبار از اين موزه بازديد كردند. نتيجه اخلاقي: از خودتان بپرسيد اين داده‌ها چگونه گردآوري شده است. پنگان
3 - «داده‌ها درباره ميانگين سن مشاغل گوناگون نشان مي‌دهد دانشجويان به طور متوسط زودتر از ساير مشاغل از دنيا مي‌روند. پس درس خواندن خطرناك است.» دست نگه داريد؛ چون دانشجويان عموما جوان بوده و سن پاييني دارند، وقتي دانشجويي اتفاقا مي‌ميرد انتظار مي‌رود كه سن وي پايين باشد. نتيجه اخلاقي: قبل از نتيجه‌گيري از خودتان بپرسيد آيا گروه‌هايي كه مي‌خواهيم با هم مقايسه كنيم واقعا قابل مقايسه هستند.
4- «نود درصد دانشجويان اين كلاس مي‌دانند دانشجوي ديگري هست كه تقلب مي‌كند. پس ثابت مي‌شود كه تقلب زيادي در اين كلاس انجام مي‌شود.» يكبار دوباره مي‌گوييم خير. فرض كنيد از صد نفر دانش‌آموزان كلاس فقط يك نفر تقلب مي‌كند و نود دانش‌آموز از اين قضيه خبر دارند. نتيجه اخلاقي: گفتن اينكه «ثابت مي‌شود» هيچ چيزي را ثابت نمي‌كند. مهندس آرتاخه/تهیه شده در: پنگان

نوشته شده توسط سپهر برادران در سه شنبه بیستم فروردین ۱۳۹۲ |