مترجم : مهرداد واشقاني فراهاني
منبع : فارن پاليسي
صنعت جهاني تنباكو در حال تلاش براي جذب زنان در بازارهاي تازه است. آيا سياست‌هاي عمومي باعث اين چالش شده است؟هنگامي كه يك دستيار وكيل در شهر مومباي و يا‌هانوي سيگاري را روشن مي‌كند، اين كار بسيار احساس خوشايندي را براي او به همراه خواهد آورد.

او عاشق گرماي نيكوتين موجود در سيگار است. در تمام كشورهاي در حال توسعه، زنان جواني كه حقوق مكفي دارند، ولي از آزادي كافي براي تصميم گرفتن برخوردار نيستند، براي رسيدن به رويا‌هاي خود به كشيدن سيگار روي آورده‌اند و در عوض آرزوي بازاريابان تنباكو در كشورهاي صنعتي و ثروتمند ديگر رنگ واقعيت به خود نمي‌گيرد. چنين شرايطي براي اعضاي سازمان جهاني بهداشت به كابوسي تبديل شده است.
طبق جديد‌ترين چاپ كتاب اطلس تنباكو، 200 ميليون زن و 800 ميليون مرد در سرتاسر دنيا سيگار مي‌كشند. چنين شكافي بين جنسيت افراد سيگاري در قاره آفريقا، آسيا و خاور‌ميانه شديد‌تر است. به عنوان مثال، در ويتنام بيش از نيمي از آقايان سيگاري هستند، درحالي كه تنها كمتر از 2 درصد از زنان سيگار مي‌كشند.
در سال 2001، سيگار 6 ميليون نفر را به كام مرگ كشاند. 80 درصد از اين افراد ساكن كشورهاي فقير و نيمه فقير بودند. انتظار مي‌رود كه اين عدد در چند سال آينده با افزايش موج مرداني كه در تمام طول عمر خود به كشيدن سيگار مشغول بوده‌اند افزايش پيدا كند. اما با نگاهي به دهه‌هاي گذشته، مي‌توان فهميد كه دامنه تعداد افراد سيگاري تا حدود زيادي به انتخاب زنان در كشورهاي در حال توسعه بستگي خواهد داشت. مبارزه براي (سلامتي) قلب و ريه‌هاي زنان در حال شدت يافتن است. از يك سو شركت‌هاي توليد كننده تنباكو ميليون‌ها دلار در بازارهاي كمتر سودده خرج مي‌كنند تا بتوانند چهره زنان جذاب، زيبا و ظريف را به تصوير بكشند. از سوي ديگر سازمان جهاني بهداشت به همراه فعالان محلي در تلاش است تا با کارگاه‌های آموزشي درباره عواقب خطرناك سيگار كشيدن با تنباكو به مبارزه بپردازد.
به طور سنتي، کارگاه‌های بهداشت عمومي در كشورهاي درحال توسعه روي بيماري‌هاي واگير‌داري كه با فقر رابطه مستقيمي دارد، تمرکز كرده‌اند. مبارزه با چنين بيماري‌هايي بسيار راحت است. براي مثال شما مي‌توانيد با استفاده از
آفت‌كش و پهن كردن تور براي دفع حشرات با بيماري مالاريا مبارزه كنيد. با اين حال، مبارزه با بيماري‌هاي‌ قشر ثروتمند از قبيل بيماري‌هاي قلبي و سرطان به معناي اين است كه افرادكمتر به تجمل‌گرايي روي بياورند.
عموما كشورها در شيوع تنباكو چهار مرحله را تجربه مي‌كنند. در مرحله اول افراد تحصيل كرده و ثروتمند به كشيدن سيگار عادت مي‌كنند. در مرحله دوم استفاده از تنباكو بين عموم مردم شايع مي‌شود. در مرحله سوم، استعمال تنباكو بين افرادي كه از گذشته سيگاري بودند كاهش پيدا خواهد كرد و اين در حالي است كه گروه‌هاي كمتر تحصيل كرده و فقيرتر همچنان به كشيدن سيگار ادامه مي‌دهند و در مرحله چهارم نرخ كلي مصرف سيگارحتي با وجود اينكه تاثيرات به تاخير افتاده سيگار باعث افزايش مرگ مي‌شود، كاهش پيدا خواهد كرد. در حال حاضر آمريكا در حال گذر از مرحله چهارم مي‌باشد. درصد افراد آمريكايي كه سيگار مي‌كشيدند از 42 درصد در سال 1965 به 19 درصد در سال 2010 رسيده است.
تنها 6 درصد از آمريكايي‌هايي كه مدرك تحصيلي دانشگاهي دارند، سيگار مي‌كشند (هرچند كه اين رقم براي افراد دبيرستاني ترك تحصيل كرده 25 درصد است).
23 درصد آمار مرگ و مير در آمريكا با تنباكو رابطه مستقيمي دارد.
در سال 2009 آمريكايي‌ها در مجموع 315 ميليون نخ سيگار كشيدند. اما، بهشت كارخانه‌های توليد سيگار آمريكايي قاره آسيا است.


مردان (به علاوه اندكي از زنان) چيني در سال 2009، 2ميليارد و سيصد ميليون نخ سيگار كشيدند. در واقع از هر 100 نخ سيگاري كه در دنيا به فروش مي‌رسد، 38 نخ از آنها مربوط به چين مي‌ باشد. چين نه در مرحله دوم قرار دارد و نه در مرحله سوم. بازار سيگار مردان در چين آن‌چنان اشباع شده است كه شايد زنان جايگزين اين بازار بشوند. امروزه در هر سال بيش از يك ميليون نفر در چين به علت كشيدن سيگار فوت مي‌كنند و اين رقم تا سال 2035 به عدد 5/3 ميليون نفر خواهد رسيد و در صورتي كه تمايل زنان به كشيدن سيگار افزايش پيدا كند، اين رقم نيز رشد خواهد كرد. شركت ملي تنباكوي چين بزرگ‌ترين كارخانه توليد سيگار در دنيا است.
اين شركت سودده داراي انحصار دولتي در توليد تنباكو است و اين بدان معني است كه كشور چين دربرابر تلاش شركت‌هاي چند مليتي براي ورود به بازار اين كشور مقاومت خواهد كرد. اما اين به اين معنا نيز است كه كشور چين داراي تضاد منافع مي‌باشد. در سال 2009، 50 درصد از آقايان و 2 درصد از خانم‌ها به همراه 3 درصد از پسران و 1 درصد از دختران بين سن 13 تا 15 سال در شهر شانگهاي سيگار مي‌كشيدند. با اين حال، تلاش‌هاي جدي در بازاريابي در كنار علاقه جهاني به تبعيت از سبك بين‌المللي مي‌تواند اين عدد را خيلي سريع تغيير دهد. به عنوان مثال كره جنوبي در سال 1980 كه جنگي تمام‌عيار بين تنباكو و زنان را تجربه كرد، بر واردات و صادرات تنباكو اعمال تعرفه كرد. در جواب فشارهايي كه از جانب آمريكا صورت مي‌گرفت، كره جنوبي موانع تجاري خود را كمتر كرد و شركت‌هاي تجاري توانستند بازارهايي را در اين كشور داير كنند. بين سال‌هاي 1988 تا 1989 – تنها طي يك سال_ نرخ استعمال دخانيات در بين پسران كره‌اي از 18 به 30 درصد افزايش پيدا كرد. اين نرخ براي دخترها از 2 به 9 درصد رشد پيدا كرد. ويتنام هم مانند چين داراي ساختاري دولتي و انحصاري در صنعت دخانيات است كه به شكل بسيار محدودي به داد و ستد سيگار مشغول است. توماس بوليكي كه در شوراي روابط خارجي، متخصص تجارت و بهداشت جهاني مي‌باشد، هشدار داده است كه همكاري دو سويه اقيانوس آرام و موافقتنامه تجارت آزاد كه در حال حاضر مورد مذاكره آمريكا و هفت كشور آسيايي مي‌باشد، مي‌تواند ويتنام را هم به راه كره بكشاند. چهار شركت خصوصي به نام‌هاي فيليپ موريس، بیرتيش- آمريكن تنباكو، گروه سلطنتي تنباكو و ژاپن تنباكو بيش از نيمي از سيگار دنيا را توليد وعرضه مي‌كنند. اين شركت‌ها تعدادي از بهترين بازارياب‌هاي دنيا را استخدام كرده‌اند. كريس ريتر معاون اجرايي شركت رينولدز در سخنان معروفي اعلام كرد: «اگر شما بتوانيد در مورد محصولي كه جان انسان‌ها را مي‌گيرد بازاريابي كنيد، شما همه چيز مي‌توانيد بفروشيد.»
هنوز هم بسياري از مردم در آسيا و كشورهاي مسلمان سيگاركشيدن زنان را كاري غيرمتعارف و خارج از عرف مي‌دانند. تعداد زناني كه در چين سيگار مي‌كشند در سال‌هاي گذشته كاهش پيدا نكرده و همان‌طور كه اعلام شد شركت‌هاي دولتي كه انحصار تنباكو را دارند خيلي درباره سيگار دست به تبليغات گسترده نمي‌زنند. با اين حال تبليغات بسيار موثر است و صنعت تنباكو از آن بسيار استفاده كرده است. در سال 1925 مطبوعات آمريكايي پيشنهاد دادند كه خانم‌ها براي اينكه هيكل خود را حفظ كنند به جاي برند سوئيت از برند لاكي استفاده كنند. اين پيشنهاد آنقدر موفق بود كه يكي از مديران اجرايي، بازار تنباكو زنان را به معدن طلايي تشبيه كرد كه به راحتي در اختيار شما مي‌باشد.
امروزه خانم‌هاي جوان فيليپيني هدف سيگارهاي هوپ قرار گرفته اند. يكي از تبليغات تلويزيوني اخيرا تصويري از زنان و مردان جذاب در حال پیاده‌روی و چتربازي را نشان مي‌دهد، درحالي كه همه با هم سيگاري را روشن مي‌كنند و درست در همين لحظه تصاوير قطع مي‌شود و تصوير سيگار نمايش داده مي‌شود. اين تبليغ در باره سيگار هوپ است سيگاري كه زنان از آن براي مدل غربي ثروت، لذت و محبوبيت و اينكه چگونه كشيدن سيگار راهي آسان براي رسيدن به اين روياها است، استفاده مي‌كنند.
رقابت اصلي در اين كشورها بر سر زنان جوان و تحصيل كرده است كه بيشتر استفاده از سيگار را به عنوان نمادي از فرهيختگي و استقلال مي‌دانند. در هندوستان بعد از اينكه تظاهرات‌‌كنندگان يكي از کارگاه‌های تبليغاتي فروش سيگار را كه هدفش جذب زنان بود، ناكام گذاشتند، شركت توليد تنباكوي بيريتيش آمريكن با پروژه‌اي به نام «كسترل» درصدد جذب دوباره زنان برآمد. براساس اسناد داخلي اين شركت، هدف اين پروژه توسعه برندي بود كه سنت را منسوخ كند و جوانان تحصيل كرده امروزي را جذب برندي بكند كه به طور كامل خلاف رسوم و قوانين عادي است. چنين برندي باعث به وجود آوردن استانداردي خواهد شد كه سركشي و طغيان جوانان را تحريك مي‌كند.
كشورهاي در حال توسعه كه به فكر كنترل تنباكو به خصوص در مورد زنان هستند. دلايلي سه‌‌گانه براي چنين اقدامي دارند. اول اينكه فروش كمتر به معناي دريافت ماليات كمتر است. چنين استدلالي براي كشورهايي كه فاقد ابزار دريافت ماليات بر درآمد هستند از اهميت بسياري برخوردار است. دوم اينكه، اين دسته از كشورها با مخالفت شركت‌هاي قدرتمند روبه‌رو مي‌شوند. اين شركت‌ها از دولت‌هاي خارجي كه نيازمد دستيابي به صادر‌كنندگان هستند تا شركت‌هاي تنباكوي چند مليتي كه در پيدا كردن نفوذ در بين مقامات دولتي يا سهام داران محلي تخصص دارند متفاوت هستند. سوم اينكه هزينه سيگار كشيدن كم مي‌شود: جوانان سيگاري به ندرت نگران سلامتي خود هستند و افراد سياسي هم به ندرت به رشد اقتصادي و پايداري سياسي تمركز مي‌كنند.
فعاليت‌هاي ضدتنباكو در كشورهايي با درآمد متوسط بايد راه خود را جدا كند و اگر تجربه غرب را سرلوحه خود قرار دهند بايد ميلياردها دلار خرج مبارزه با بيماري‌هاي مرتبط با تنباكو بكنند و قبل از آن بتوانند مساله تنباكو را حل و فصل كنند، ميليون‌ها نفر از مردم به خاطر استعمال دخانيات جان خود را از دست داده‌اند. ماخذ:دنیای اقتصاد/تهیه شده در: وب نوشت پنگان
نوشته شده توسط سپهر برادران در جمعه بیست و دوم اردیبهشت ۱۳۹۱ |